Publicystyka

Potencjalne skutki ryzyka dla biznesu

skutki ryzykaDla każdego zidentyfikowanego ryzyka należy, w drodze odrębnej analizy, ocenić potencjalne skutki jego wystąpienia. Najczęściej dotyczą one dwóch głównych parametrów projektu: dodatkowych kosztów lub zwiększenia czasu realizacji. Ponieważ projekty różnią się znacząco zarówno czasem realizacji jak i kosztami, trudno podać wartości bezwzględne SR, które mają charakter uniwersalny. Do ilościowej oceny SR najwygodniej jest stosować miary względne, wyrażające udział (odsetek) przewidywanych skutków wydłużenia czasu lub przewidywanych skutków finansowych w całkowitym czasie realizacji lub całkowitym koszcie projektu.

W ocenie skutków ryzyka należałoby uwzględnić również tzw. wrażliwość projektu, oceniając jego odporność na zagrożenia. Jest to jednak trudno wymierna cecha – wrażliwość projektu zależy np. od uwarunkowań „politycznych”. Projekty o znaczeniu prestiżowym (organizacja imprezy o randze światowej) lub projekty o wysokim priorytecie (budowa sytemu militarnego, opracowanie nowej terapii medycznej) będą najpewniej realizowane mimo wielokrotnego przekroczenia budżetu. Takie projekty są mało wrażliwe na zagrożenia. Znacznie większą wrażliwość mają projekty o zasięgu lokalnym i na ogół projekty mniejszej skali, kiedy nawet niewielkie zakłócenia terminów realizacji lub nieznaczne przekroczenie budżetu powodują załamanie całego projektu.

Dane podane w tablicy są więc zaledwie pewną propozycją i w każdym przypadku należy indywidualnie ocenić potencjalne skutki ryzyka.

Tablica: Przykład jakościowo-ilościowej oceny skutków ryzyka

Poziom Hasłowy opis skutku Opis Potencjalne skutki ryzyka
1 Nieznaczny Mały wpływ na plan bazowy projektu oraz jakość produktu końcowego. Nie rodzi skutków prawnych.Nie ma wpływu na bezpieczeństwo ludzi.Bardzo mały skutek finansowy. poniżej 0,001 (0,1%)
2 Mało znaczący Bez skutków o wymiarze prawnym.Ma wpływ na plan bazowy projektu.Nie ma wpływu na bezpieczeństwo ludzi.Niewielki skutek finansowy. 0,001 – 0,01(0,1% – 1%)
3 Umiarkowany (średni) Rodzi umiarkowane konsekwencje prawne.Ma wpływ na plan bazowy projektu oraz jakość produktu końcowego.Zagrożenie końcowego terminu realizacji.Średni skutek finansowy. 0,01 – 0,1(1% – 10%)
4 Poważny Poważne skutki prawne.Poważne zagrożenie końcowego terminu realizacji.Poważne straty finansowe.Ujemny wpływ na bezpieczeństwo ludzi. 0,1 – 0,5(10% – 50%)
5 Katastrofalny Załamanie się realizacji projektu.Wysokie straty finansowe.Utrata dobrego wizerunku w środowisku i w oczach opinii publicznej.Poważne konsekwencje dla zdrowia i życia. ponad 0,5 (50%)

Ranga ryzyka (RR)

Określając rangę ryzyka można uporządkować listę zidentyfikowanych i oszacowanych ryzyk ze względu na ich znaczenie. Poziom zagrożenia zależy w każdym wypadku zarówno od PR jak i od SR. Dla ryzyka pojawiającego się cyklicznie, lub wielokrotnie, należy dodatkowo uwzględnić również liczbę (n) możliwych powtórzeń. Ryzyko bardzo prawdopodobne, wywołujące niewielkie skutki, może mieć podobną rangę, jak ryzyko mało prawdopodobne o poważnych skutkach.
Ranga ryzyka jest iloczynem prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka (PR), potencjalnych skutków ryzyka (SR) i liczby powtórzeń (n):

Jeśli oceny PR wyrażono w jednostkach prawdopodobieństwa a oceny SR wyrażono w miarach bezwzględnych (w jednostkach czasu lub kosztów), to ranga ryzyka określa tzw. wartość oczekiwaną skutków ryzyka, wyrażoną w tych samych jednostkach, co SR. Warto więc zalecić jednolity system ocen SR, wyrażonych najczęściej w jednostkach czasu, lub w jednostkach kosztów dla wszystkich zidentyfikowanych ryzyk. Taki sposób oceny SR zapewnia jednakowe jednostki RR, umożliwiające uporządkowanie (sortowanie) ryzyk w kolejności od najpoważniejszych do najmniej poważnych. Często jednak zastosowanie takiego jednolitego systemu jednostek SR nie jest możliwe. Potencjalne skutki choroby pracowników łatwiej ocenić czasem opóźnienia realizacji zadania (projektu), zaś potencjalne skutki awarii urządzenia, którą można usunąć niemal natychmiast, wymieniając kosztowny podzespół, łatwiej wyrazić w zwiększonych kosztach projektu . W takich sytuacjach zaleca się ocenę SR w przyjętej skali punktowej, przypisując im liczby podane w pierwszych kolumnach tablicy, określające poziomy PR i SR. Ranga ryzyka obliczona jako iloczyn poziomów PR, SR i n nie ma wtedy interpretowalnej jednostki, ale umożliwia wygodne opracowanie rankingu ryzyk uporządkowanych w kolejności od najpoważniejszych do najmniej poważnych.